شناخت رفتار انسان همیشه یکی از جذاب‌ترین موضوعاتی بوده که از دوران گذشته تا به امروز علمای بسیاری سعی در توصیف و شناخت آن داشته‌اند. برای مثال حکیم یونانی بقراط بزرگ در ۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح رفتار انسان‌ها را در چهار دسته صفراوی، دموی، بلغمی و سوداوی تقسیم کرده بود. امروزه این تقسیم‌بندی در طب سنتی همچنان کارآمد است.

علاوه بر اینکه شناخت رفتار یکی از دغدغه‌های قدیمی اهل علم بوده برای انسان‌های عادی نیز دست‌یابی به چنین توانمندی بسیار جذاب است. کمابیش برایمان پیش‌آمده که منتظر جادویی باشیم که توانایی شناخت و پیش‌بینی رفتار دیگران را به ما بدهد. ما انسان‌ها به دلیل پیچیدگی‌های بسیار زیاد رفتاری و شخصیتی به‌طور عادی نمی‌توانیم نسبت به رفتارهای طرف مقابل حتی اگر از اعضای خانواده باشد، شناخت کامل به دست آوریم. آموزش DISC درواقع همان جادویی است که تیپ‌های شخصیتی متفاوت را به ما می‌شناساند.

این روزها صحبت و مانور دادن روی مسائل نژادی، قومیتی و جنسیتی خیلی پسندیده نیست و در بسیاری از محافل که به‌کلی مطرود است. به‌جای آن افراد سعی می‌کنند فارغ از نژاد و قوم و تنها با تکیه‌بر رفتارهای فردی و خصوصیات اجتماعی با دیگران ارتباط برقرار کنند. ممکن است افراد در خود از هر چهار گروه نشانه‌های رفتاری ببینند اما همیشه یکی از این چهار گروه بر بقیه غالب‌تر است و به همین دلیل همان تیپ مبنای مطالعاتی قرار می‌گیرد و باعث می‌شود بگوییم فردی دارای تیپ شخصیتی S است یا …

در ادامه مقاله با مباحث زیر در خدمت شما هستیم:

• مفهوم DISC
• معرفی و بررسی انواع تیپ‌های شخصیتی
• مزایای آموزش تیپ‌شناسی DISC

مفهوم DISC

در حوزه روانشناسی دیسک و آموزش DISC از روش‌ها و موضوعات بسیار جذاب و کامل است که امروزه روانشناسان بسیاری بر مبنای آن عمل می‌کنند. DISC اولین بار در سال ۱۹۲۸ توسط ویلیام مولتون مارستون مطرح شد. همان‌طور که می‌دانید انسان‌ها بی‌نهایت شخصیت و رفتار دارند که از فردی به فرد دیگر کاملاً متفاوت است. این عوامل به دلیل اینکه نمی‌توان آن‌ها را به‌صورت کمی و عددی دقیق بررسی کرد معمولاً با شاخص‌های کیفی دسته‌بندی و اندازه‌گیری می‌شوند.

مارستون کل تیپ‌های شخصیتی را در چهار گروه دسته‌بندی کرد. ازنظر او رفتارهای غالب افراد دریکی از این مجموعه‌ها قرار می‌گیرد گرچه ممکن است یک نفر از هر چهار گروه خصیصه‌هایی را داشته باشد اما مبنای تعیین تیپ شخصیتی وی همان گروهی است که درصد بیشتری را به خود اختصاص داده است. هیچ شخصی صد درصد هیچ‌یک از این گروه‌ها نیست درواقع ما انسان‌ها ترکیبی از این چهار تیپ هستیم، با شدت و ضعف‌های متفاوت. به‌طورکلی تیپ‌های رفتاری D و C بر اهداف متمرکز و تیپ‌های رفتاری I و S متمرکز بر مردم هستند. بُعدهای رفتاری D و I برونگرا و قوی‌تر از محیط در نظر گرفته می‌شوند و تیپ‌های رفتاری C و S درون‌گرا و ضعیف‌تر از محیط هستند.

آموزش DISC و به‌طورکلی تست DISC از ابتدای حروف هر یک از گروه‌های شخصیتی گرفته‌شده است. (Dominance، Influence، Steadiness، Conscientiousness)

[irp posts=”3995″ name=”15 نشانه هوش هیجانی بالا |‌ آیا شما هوش هیجانی بالایی دارید؟!”]

اینکه فرد چگونه دوران کودکی خود را سپری کرده و با چه نوع افرادی و تحت چه شرایطی ارتباط برقرار کرده و رشد کرده است در شکل‌گیری رفتار او در بزرگ‌سالی تأثیرگذار است. دوران کودکی هر فرد به‌شدت بر روی شخصیت او، چاله‌ها و یا ویژگی‌های ممتاز شخصیت وی تأثیرگذار است. به همین علت است که اگر تجربه مراجعه به یک روانشناس را داشته باشید، آن‌ها معمولاً فلش بک به دوران کودکی زده و از فرد در مورد کودکی و شیوه زندگی و ارتباط وی پرسش‌هایی را مطرح می‌کنند.

آموزش DISC یک‌راه جهت شخصیت شناسی نیست، بلکه رفتارشناسی است زیرا واژه و مفهوم شخصیت بسیار فراتر از رفتار است. بنابراین دیسک تنها جهت رفتارشناسی مورداستفاده قرار می‌گیرد. افرادی که نسبت به تیپ‌های شخصیتی آگاهی کسب می‌کنند توانایی کار تیمی را در خود تقویت می‌کنند.

درصورتی‌که شخص رئیس یا مدیر بخشی است و باید در طول روز با افراد دیگر همکاری داشته باشد، آموزش DISC بسیار در موفقیت او ازنظر روابط بین فردی تأثیرگذار خواهد بود. درصورتی‌که قصد فراهم آوردن یک گروه برای انجام یک کار تیمی را دارید باید به این نکته توجه کنید که گروه شما نیازمند هر چهار تیپ شخصیتی است و اگر برای مثال تنها در پی همکاری با افراد تیپ D باشید موفق نخواهید شد. تمام این خصوصیات اخلاقی در کنار هم است که در مجموع گروه را به سمت هدف سوق می‌دهد. نکته جالب اینجاست که برخی افراد تنها در یک بعد جای می‌گیرند برخی افراد دو بعد غالب و افرادی هستند که سه بعد غالب دارند اما هیچ‌کس DISC کامل نیست.

این اشتباه بزرگی است که توانایی یا میزان هوش و مهارت فردی را بر اساس نتیجه رفتارشناسی دیسک بخواهیم قضاوت و بررسی کنیم. مسلماً افراد هر گروه ویژگی‌ها و توانایی‌های منحصربه‌فردی دارند که می‌تواند برای گروه و کار گروهی بسیار مفید و کارآمد باشد. نباید منکر این حقیقت شویم که عوامل بسیاری در رفتار انسان مؤثر است که می‌شود روی هرکدام روزها و ساعات بسیاری مطالعه کرد.

آموزش DISC و انجام تست آن در سازمان تأثیر بسیار خوبی درنتیجه کار و رسیدن به هدف سازمان دارد. پس از آزمون دیسک و رفتارشناسی هر یک از افراد و همچنین با توجه به توانایی و تخصص فرد می‌توان افراد را در سمت‌هایی قرار داد که بیشترین بازدهی را دارند. از طرف دیگر می‌توانیم در هر بخش ترکیبی از هر یک از تیپ‌ها به وجود بیاوریم تا بازدهی آن بخش افزایش پیداکرده و همچنین از بروز تعارضات احتمالی پیشگیری کنیم.

معرفی و بررسی انواع تیپ‌های شخصیتی

• تیپ برتری‌طلبی یا تسلط (Dominance)

افراد داری تیپ شخصیتی D نسبت به سایر افراد اعتمادبه‌نفس بیشتری دارند. این افراد تلاش می‌کنند تا بر همه‌چیز احاطه و تسلط داشته باشند. کنترل گری از ویژگی‌های بارز این نوع شخصیت است.

این افراد همیشه رک و قاطع حرف خود را می‌زنند انسان‌هایی باقدرت هستند که می‌توانند بر دیگران نفوذ زیادی داشته باشند. افراد قوی باقدرت نفوذ بر دیگران هستند کلی‌نگرند و وارد حاشیه نمی‌شوند زیرا اصل مطلب برایشان اهمیت ویژه‌ای دارد. افراد تیپ شخصیتی D از چالش‌ها استقبال کرده و از رقابت لذت می‌برند. برون‌گرا بوده و کار و وظیفه برایشان اهمیت ویژه‌ای دارد. آن‌ها همیشه بر روی نتیجه تمرکز دارند.

قدرت ریسک و ماجراجویی در این افراد نسبت به سایر تیپ‌های شخصیتی بیشتر است. به‌راحتی می‌توانند دیگران را رهبری و مدیریت کنند و از اینکه خودشان فرمان ببرند بیزارند. تیپ برتری‌طلبی، جاه‌طلب، بااراده، مستقل، منطقی و قاطع هستند.

[irp posts=”4104″ name=”مدیریت منابع انسانی چیست؟ تعریف صحیح Human resource management”]

• تأثیرگذاری و نفوذ (Influence)

افراد خوش‌مشرب و اجتماعی که اغلب در جمع‌ها مرکز توجه و صحبت هستند. از اینکه بر دیگران و یا دنیا تأثیر بگذارند لذت می‌برند. برون‌گرا هستند و روابط انسانی بیشتر از کار و وظیفه برایشان اهمیت دارد. تیپ شخصیت I از اینکه موردتوجه قرار نگیرد واقعاً آزرده می‌شود. پرانرژی و شوخ‌طبع‌اند و تقریباً تمام اطرافیان اذعان دارند که آن‌ها فردی دوست‌داشتنی هستند. خوش‌بینی و مثبت نگری از دیگر شاخص‌های رفتاری آنان است. اهل صحبت، معاشرتی، در پی لذت از زندگی، مستقل، خوش‌صحبت و مهربان‌اند.

• ثبات (Steadiness)

تیپ شخصیتی S قابل‌اعتماد و حامی هستند. شما در هر شرایطی می‌توانید روی این افراد حساب کرده و از حمایتشان برخوردار شوید. افراد دارای تیپ شخصیتی ثبات صبور، آرام و متواضع هستند. انسان‌هایی درون‌گرا هستند که همچون تیپ I روابط انسانی برایشان جایگاه ویژه‌ای دارد. این افراد از هر فرصتی برای کمک استفاده می‌کنند. به‌شدت وفادار بوده و رفتار قابل پیش‌بینی دارند. بااینکه با هر نوع تیپ شخصیتی سازگاری دارند اما تودار هستند. یکی از خصوصیات منفی این تیپ شخصیتی مقاومت آن‌ها در برابر تغییر است و شرایط پیش‌بینی‌نشده که از روال عادی خارج باشد آن‌ها را به‌شدت به هم می‌ریزد. آن‌ها آرامش را در ثبات می‌بینند. سنجیده، خوش‌برخورد، خونگرم و خشنود هستند.

• وظیفه‌شناسی (Conscientiousness):

دقیقاً برعکس تیپ شخصیتی S روابط کاری، قوانین و قواعد برایشان مهم است و در کنار این خصوصیت درون‌گرا نیز هستند. تیپ شخصیتی C ترجیح می‌دهند در هر کاری متخصص باشند. آن‌ها افرادی مطیع و تابع قوانین و ضوابط هستند. برخلاف تیپ برتری‌طلبی و تسلط، جزئی‌نگر بوده و در تحلیل بی‌نظیر هستند. آن‌ها منطقی و دقیق‌اند و شکست و اشتباه برایشان بسیار آزاردهنده خواهد بود. محافظه‌کار، کمال‌گرا و سنتی هستند. در بعد رفتاری S ویژگی‌های دیگری چون تحلیل گری، سیستمی بودن، حساس و آداب‌دان بودن مشاهده می‌شود.

توجه داشته باشید که در این مبحث و دسته‌بندی گروهی به گروه دیگر برتری یا ارجحیت ندارد، هر گروه و تیپ شخصیتی DISC مجموعه‌ای رفتارهای مثبت و منفی است و قرار نیست امتیازبندی صورت بگیرد.

مزایای آموزش تیپ‌شناسی DISC

آموزش DISC و نکاتی که این الگو به ما می‌آموزد فواید و مزایای بسیاری دارد. ازجمله:

• بهبود روابط اجتماعی و خانوادگی – تطبیق سریع‌تر با شرایط و مشکلات جدید
• امکان شناخت دیگران و برقراری رابطه‌ای سالم‌تر
• درک نقاط ضعف و قوت در رفتار و شخصیت خود[irp posts=”4115″ name=”کلمات محترمانه برای تشکر: ۲۶ کلمه کافی نیست؟ | با چه کلماتی تشکر کنیم؟”]
• حل بهتر تعارضات و استرس‌ها
• امکان درک رفتار دیگران
• مدیریت رفتار و افزایش عملکرد
• به حداقل رساندن تعارضات و اختلافات به‌وسیله پیش‌بینی رفتار دیگران و آشنایی با تیپ شخصیتی آن‌ها
• کاهش سوتفاهماتی که معمولاً به دلیل عدم شناخت پیش می‌آید
• افزایش تأثیرگذاری بر دیگران توسط رفتار یا فن بیان
• شناخت بهتر رفتار خود، موفقیت شخصی و کاری به‌واسطه تکامل شناخت

برای انجام تست دیسک نیاز به ابزار یا افراد خاصی ندارید. به‌راحتی با کمک اینترنت می‌توانید آزمون DISC را از سایت‌های معتبر به‌صورت رایگان دانلود کرده و یا آزمون را به‌صورت آنلاین انجام دهید. آموزش DISC، آزمون و انجام آن و درنهایت بررسی نتایج به شما کمک می‌کند که تیپ یا تیپ‌های شخصیتی خود را شناخته و همچنین شناختی از افرادی که با آن‌ها در ارتباط هستید به دست بیاورید.

برخی سوالات رایج

[sp_easyaccordion id=”4529″]