مارگارت ویتلی (Margaret Wheatley) یکی از مشاوران برجسته مدیریت در کتاب خود به نام «Turning to One Another» نکته جالبی را مطرح می کند. او می گوید من سال های زیادی در سازمان های مختلف بودم و سعی کردم مدل های مختلفی را برای طراحی استراتژی، بهبود عملکرد، سودآوری و … استفاده کنم اما در نهایت بعد از گذشت این همه سال تنها در سازمان هایی موفق بودیم که توانستیم روبروی هم بنشینیم و خیلی مثبت و موثر با یکدیگر حرف بزنیم.

واقعیت امر این است که اگر ما نتوانیم با هم گفتگو کنیم هیچ مدل و الگویی به ما کمک نمی کند. جستجوی ارزش ها یک رویکرد است که به ما فرصت و امکان گفتگو می دهد. در سیستم های زنده گفتگو نقش اساسی دارد، انسان ها همیشه با هم در ارتباط هستند.

جستجوی ارزش ها

رویکرد جستجوی ارزش ها یک تحول در سیستم های انسانی است که در آن گفتگو نقش اساسی دارد.  یعنی ما زمانی که می خواهیم از این رویکرد استفاده کنیم حرف زدن اهمیت بسیاری دارد، دیگر دیاگرام نمی کشیم یا فرایند طراحی نمی کنیم و اجازه میدهیم انسان ها حرف بزنند زیرا گفتگو مهمترین ابزار است.

جستجو ارزش ها به ما فرصت صحبت کردن می دهد. در کل جستجوی ارزش ها به معنی یک رویکرد تحولی در سیستم های انسانی بر اساس گفتگو، مشارکت همه جانبه، کشف آنچه که زندگی بخش است و طراحی آنچه که باید باشد. مشارکت همه جانبه به این معناست که اگر بخواهد تغییری در سازمان ایجاد شود ما متد و الگویی داریم با این رویکرد که از همه دعوت کنیم که در فرایند تحول مشارکته داشته باشند و ما این اصل را می دانیم که انسان ها از چیزی حمایت می کنند که خالق آن باشند.

Appreciative یعنی ارزشمند دانستن و پیدا کردن آن چیزی که در افراد یا گروه ها ارزشمند است و inquiry یعنی جستجو کردن مداوم و پرسشگر بودن. Appreciative inquiry به ما می گوید که همواره پرسش گر باشیم و همواره به دنبال آن چیزی باشیم که ارزشمند است چون با پیدا کردن موارد ارزشمند،  می توانیم آینده سازمان را متحول کنیم.

حلقه ۴D

در تفکر جستجوی ارزش ها از یک حلقه به نام حلقه ۴D استفاده می شود. فرض کنید می خواهیم مساله ای را که در سازمان وجود دارد را حل کنیم. شرط اول آن است که باید آن مساله را تبدیل به یک موضوع مثبت کنیم. موضوع مثبت یا Affirmative Topic در شکل زیر مشخص شده است. موضوع مثبت به ما می گوید به جای آنکه بگویید در سازمان چه مشکلی وجود دارد بیایید بروی این موضوع صحبت کنید که اگر مشکل برطرف شود چه اتفاقی در سازمان خواهد افتاد.

بعد از مشخص کردن موضوع مثبت به ترتیب مراحل زیر را خواهیم داشت:

کشف

ما در این بخش می پرسیم مثلا بهترین تجربیات سازمان راجع به موضوع مطرح شده چه چیزی بوده است؟ چه چیزی در سازمان ارزشمند بوده؟

مثلا زمانی که فروش بالا بوده است ما چه می کردیم و کشف می کنیم چه چیزهایی در سیستم ما ارزشمند بوده. پس  وقتی که از موفقیت های گذشته صحبت می کنیم به این حس می رسیم که می توانیم دوباره موفقیت ها را تکرار کنیم.

رویا پردازی

تصور می کنیم اگر موقعیت مطلوب پیش بیاد چه می شود. مرحله رویاپردازی یک هدف قدرتمند و بیانیه ی قانع کننده ای از قصد سازمان را بیان می کند. اگر موقعیت خیلی بهتر شود چه اتفاقی می افتد. مثلا فروش افزایش یابد.

طراحی

با امکانات فعلی چه قدم هایی بر داریم که به نتیجه مطلوب برسیم.

سرنوشت

سرنوشت نشان دهنده یک نتیجه گیری از مراحل کشف رویاپردازی و طراحی و آغاز یک کار هدفمند است.

منبع مقاله

• وبینار شناخت توانایی ها و مدیریت آن در سازمان (سخنران: امیر مهرانی)

مشاهده فایل ویدئویی وبینار شناخت توانایی ها و مدیریت آن در سازمان: